Juriaan van der Graaf twijfelt er niet aan: wiskundedocenten in het voortgezet onderwijs spelen een cruciale rol bij het studiesucces van studenten bij vervolgonderwijs waar wiskunde een grote rol speelt. Hoe meer zij scholieren laten oefenen, hoe beter voorbereid op technische opleidingen, bedrijfskunde, economie en nog veel meer.

Gigantische achterstand
Zelf geeft Juriaan wiskunde bij Werktuigbouwkunde van Hogeschool Rotterdam. “Aan de resultaten van eerstejaars studenten zie ik heel duidelijk dat de ene helft een uitstekende leraar heeft gehad, de andere helft niet. Het grootste deel van uitvallers bij onze opleiding zijn studenten die op school een gigantische wiskundeachterstand hebben opgelopen.”

Hij vermoedt dat docenten in het voortgezet onderwijs geen idee hebben dat de achterstand zo schrikbarend is. Dertig tot veertig procent van zijn studenten heeft moeite om een vergelijking met haakjes uit te rekenen, schat Juriaan. “Basisstof dus. Ergens gaat iets vreselijk mis, want onze studenten zijn vaak de betere wiskundeleerlingen. Toch heeft ook een groot deel van deze leerlingen niet onthouden wat zij in het voortgezet onderwijs hebben geleerd.”

Schoolexamens
Margriet Knapper-Kersten kent de aansluitingsproblemen. Zij geeft wiskunde B op het Krimpenerwaard College in Krimpen aan den IJssel, voornamelijk aan de bovenbouw op havo en vwo.

Als de kennis te snel is weggezakt, dan hebben leerlingen onvoldoende getraind, is haar diagnose. “Alleen met veel herhaling zorg je dat de stof beklijft. Wij bouwen de schoolexamens zo op dat de leerlingen de stof meerdere keren langs zien komen. Bovendien zorgen we ervoor dat dat onze schoolexamens niet makkelijker zijn dan het centraal examen. Daarmee halen we bovengemiddeld hoge scores.”

Wiskunde begrijpen
Margriet legt er de nadruk op dat leerlingen niet alles meteen hoeven te begrijpen bij wiskunde “Kinderen komen binnen met de gedachte dat je het niet kunt leren als je het niet begrijpt. Dat spreekt mij niet aan. Als je bij de wasmachine op een knop drukt, weet je ook niet precies hoe het werkt. Maar je kunt wel de machine bedienen door na te doen en veel te oefenen.”

Wiskunde hoeft van haar evenmin leuk te zijn. “Het is een ondersteunend vak en hoeft niet per se tot de verbeelding te spreken. Je leert bij wiskunde om logisch te denken en om problemen te analyseren. Soms moet je gewoon dingen doen om vooruit te komen.”

Goed te trainen
Wiskunde-examens zijn bovendien heel trainbaar, vindt Margriet. “Daarom vind ik dit ook zo’n fijn vak om te doceren. Ik creëer een sfeer waarin het veilig is om te werken en fouten te maken. We doen het samen, dus ik maak vaak de sommen mee. Daarmee weet ik een hoop leerlingen vooruit te trekken.”

Wiskunde staat of valt met opgaven maken, vindt ook Juriaan “Je leert geen wiskunde door vrolijk mee te kijken met de docent, te luisteren en mee te knikken. Je moet het 100 keer uitvoeren. Dan valt ineens het kwartje.”

Spectaculaire verbetering
Juriaan is bij Werktuigbouwkunde de opvolger van Martine Post, die binnen hun opleiding een enorme sprong voorwaarts maakte met het digitaliseren van het wiskunde-onderwijs. Door deze inspanningen doen studenten hun wiskunde-opgaven nu online. Deze opgaven tellen meteen mee voor 20 procent van het examencijfer. De studieresultaten zijn daardoor spectaculair verbeterd.

“Het examencijfer is de nummer-1-motivatie voor studenten om het te gaan doen, dus daar spelen wij op in”, vertelt hij. “In voorgaande jaren slaagde voorheen rond de 30-35 procent, nu is dat 55-60 procent. Bijzonder, want de toets is exact hetzelfde gebleven.”

Kleur geven
Juriaan vindt het belangrijk om wiskunde kleur te geven met voorbeelden uit de echte wereld en beelden. “De meeste studenten hebben niet zo’n gevoel voor cijfertjes. Als je een grafisch bewijs kunt tekenen, blijft het veel beter hangen.”

Ook koppelt hij wiskunde graag aan een technisch probleem. “Veel studenten hebben alleen een lange reeks superdroge stof geoefend en geen idee hoe de opgave linkt aan de echte wereld. Ik behandel daarom geometrie bijvoorbeeld aan de hand van een hefconstructie om een boot op te tillen. Of ik laat ze puzzelen met een muziekstuk waar de Getallenreeks van Fibonacci in verwerkt is. Dat vinden studenten leuk.”

Toffe baan
Ook in het voortgezet onderwijs vindt Juriaan de link met de praktijk een aanrader. “Scholieren krijgen daardoor een beter beeld welke toegevoegde waarde wiskunde heeft bij een technische opleiding. Ik vind zelf getallen en grafiekjes hartstikke leuk, maar de gemiddelde student zegt dat niet zoveel. Als je de les aantrekkelijk maakt, stimuleer je ze misschien toch om een technische opleiding te doen en voor die toffe baan te gaan.”

Tips voor docenten in het vo en ho:

• Laat wiskunde-opgaven meetellen voor de toetsen. Dat stimuleert scholieren en studenten om te oefenen.
• Herhaal de wiskundestof in de schoolexamens: elke keer krijgen de leerlingen er een extra portie hoofdstukken bij en herhalen tegelijkertijd de eerdere onderwerpen. Het laatste schoolexamen omvat de hele stof.
• De derde editie van de publicatie “wiskunde in de technische hbo-opleidingen” is net gelanceerd met praktische informatie voor scholieren over wiskunde bij vervolgopleidingen. Je leest het hier: https://aansluiting-voho010.nl/download/wiskunde-in-technische-hbo-opleidingen-3e-editie?type=open&table=download