Waarom hebben jullie besloten deel te nemen aan dit experiment binnen de WERKplaats aansluiting vo-ho en de doorlopende leerlijn onderzoeksvaardigheden?
Rachel van Emmerik, afdelingsleider havo-bovenbouw: "Wij zijn enorm geïnteresseerd en betrokken bij alles wat te maken heeft met het profielwerkstuk. Er is zoveel waardevolle informatie beschikbaar over het profielwerkstuk, dat we het toegankelijker willen maken, zowel voor de leerlingen als voor de begeleiders. Op die manier hopen we onze aanpak te professionaliseren en een betere aansluiting te creëren met het hoger onderwijs.”

Astrid Willemse, docent Nederlands: "Ons eerste doel is om de informatie die we aan de leerlingen geven te verbeteren. Leerlingen hebben vaak moeite met de overgang van het doen van onderzoek naar het schrijven van het verslag. Ze vragen zich af hoe ze alles moeten verwoorden. Onze reader bevatte gestructureerde informatie, maar toch begrepen de leerlingen het niet goed. Dat willen we veranderen.”

Waar staan jullie nu?
Rachel: “We hebben opstartproblemen gehad, waardoor we enige vertraging hebben opgelopen. We zijn dus minder ver dan we hadden gehoopt, maar de wil is er. Als school staan we hier volledig achter. Ik wil echt dat het project slaagt en dat we met trots aan andere vo-scholen kunnen laten zien wat we hebben bereikt, zodat zij ook deze stappen kunnen zetten.”

Astrid: “We worstelen met de enorm grote hoeveelheid materiaal die we voor deze werkplaats hebben gekregen. Er zijn zoveel goede opdrachten, maar we kunnen onmogelijk alles in een half jaar behandelen. Onze grootste uitdaging is om al het materiaal te organiseren naar de verschillende leerjaren."

Waar lopen jullie tegenaan bij het profielwerkstuk?
Rachel: "Wanneer we leerlingen alleen in het examenjaar een profielwerkstuk laten maken, merken we dat ze niet genoeg bagage hebben om een goed onderzoek te kunnen uitvoeren. Het samenwerkingsverband stimuleert ons om meer met projecten te werken of een pre-PWS te laten maken. Zelfs in het derde jaar zouden we al kunnen beginnen met projecten en onderzoeksvragen. Deze doorlopende leerlijnen zijn voor ons erg belangrijk. Nu hoeven we het wiel niet opnieuw uit te vinden, dus we zien dit als een prachtige kans."

Astrid: “We zijn ook op zoek naar manieren om het profielwerkstuk voor iedereen behapbaar te maken en het proces beter te kunnen volgen. We hopen ook dat de profielwerkstukken makkelijker na te kijken en te beoordelen zijn voor de collega’s. Ook de reader moet handiger worden in het gebruik. Misschien moeten er linkjes in met doorverwijzingen, bijvoorbeeld naar het logboek of de bronvermeldingen.”

Hoe voelt het om deel te nemen aan de WERKplaats?
Rachel: "We zijn blij dat we deze WERKplaats hebben binnengehaald en daarvoor subsidie krijgen. Ook is het geweldig dat Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Inholland en de Erasmus Universiteit ons hierbij begeleiden. Deze begeleiding van buitenaf is erg fijn, omdat we soms in ons eigen cirkeltje blijven ronddraaien.”

Astrid: "Ik dacht: eindelijk! We willen als school dit al heel lang. Sinds corona is het nog moeilijker geworden om leerlingen mee te krijgen en de inhoud van het werkstuk op een hoger plan te krijgen. Wij kunnen het wel perfect willen hebben, maar hoe krijgen we de leerlingen daarin mee? Dat blijft een grote uitdaging."

Wat hebben jullie tot nu toe gedaan om het profielwerkstuk een grotere rol te geven?
Astrid: "Sinds drie jaar laten we leerlingen een presentatie geven over hun onderzoek, zoals veel andere scholen ook doen. Het is ons gelukt om docenten hiervoor enthousiast te maken. En het motiveert de leerlingen enorm. Ze moeten laten zien wat ze hebben onderzocht, dus ze gaan ook harder werken."

Rachel: "Deze presentaties zijn ook interessant voor de ouders en de voor-examenleerlingen. Deze leerlingen krijgen een werkblad mee om notities te maken en worden meteen enthousiast gemaakt voor het volgende jaar, waarin ze zelf met het profielwerkstuk aan de slag gaan. Op de foto’s in het jaarboek zien we onze leerlingen trots bij hun projecten staan. Logisch, want ze hebben er lang aan gewerkt."

Waarin zit voor jullie de meerwaarde van het profielwerkstuk?
Astrid: "Alle vaardigheden zitten erin, dus het profielwerkstuk vormt de brug van voortgezet naar hoger onderwijs. Ze leren onder meer goed samenwerken."

Rachel: "Er zijn altijd zo'n twintig leerlingen die het liever alleen doen. Maar wij zeggen: doe het juist liever met z'n drieën dan alleen, want die samenwerking beoordelen wij juist. Zelfstandigheid vinden we ook erg belangrijk. Sommige leerlingen denken dat ze niets aan hun begeleider mogen vragen, omdat dat betekent dat ze niet zelfstandig zijn. Maar daar zit nuance in. Zelfstandigheid betekent ook aangeven als iets niet lukt of als de samenwerking niet goed verloopt."

Wat hebben jullie aan het einde van dit project staan?
Rachel: “Dan hebben we een duidelijke handvatten voor docenten en leerlingen, zodat voor iedereen heel duidelijk is wat er van hen verwacht wordt. Het is geweldig als leerlingen in het hoger onderwijs precies deze stappen herkennen. Dat ze straks zeggen: ik heb dit op mijn school al gedaan en ik weet hoe dit moet.”

Astrid: “Het is zo belangrijk voor leerlingen om goed voorbereid naar het hoger onderwijs te kunnen gaan. We mogen dit niet voor lief nemen. We zijn verplicht om dit te verbeteren.”
Rachel: “Klopt, want het aantal uitvallers in het hoger onderwijs is nog steeds heel hoog. Ik ben heel blij dat we met deze Werkplaats de kans krijgen om daar via het profielwerkstuk een bijdrage aan te leveren.”

Welke tips geven jullie mee aan collega’s op andere scholen?
Astrid: “Wij vragen leerlingen om samen te werken, dus het is voor ons ook belangrijk om de samenwerking op te zoeken, op je eigen school en met verschillende scholen samen. We kunnen veel van elkaar leren, want we hebben niet alle wijsheid in pacht. We zijn inmiddels met een behoorlijk grote groep docenten die bij ons op school meedenken hoe we een leerlijn op kunnen zetten. We gaan nu met tools aan de slag op het gebied van informatievoorziening, oefeningen en het tijdpad.”

Rachel: “Dit voorgekookte experiment is voor ons een goede stok achter de deur. Door de waan van de dag blijven er vaak veel dingen liggen, maar straks ligt er iets moois klaar. Dus ik adviseer: durf het aan, want daardoor komt er iets in beweging.”

Meer informatie

• Aanvraag ‘voorgekookte’ experimenten nieuwe ronde WERKplaats Aansluiting vo-ho, zie: LOB, taalvaardigheid, PWS-doorlopende lijn onderzoeksvaardigheden en ho-vaardigheden
• Aanvraag vrije experimenten WERKplaats aansluiting vo-ho, zie: Nieuwe ronde vrije experimenten WERKplaats Aansluiting vo-ho | Aansluiting vo-hbo Rotterdam (aansluiting-voho010.nl)