Nog meer ‘samen’ én zichtbare verbeteringen voor leerlingen en studenten. Dat zijn de ambities van het samenwerkingsverband vo-ho voor de komende twee jaar, vertellen programmamamanagers Carla Spek en Ellis Wertenbroek.
Het Samenwerkingsverband vo-ho gaat een nieuwe fase in. Waar komen jullie vandaan en wat is er tot nu toe bereikt om de aansluiting te verbeteren?
Ellis: “Vanaf 2016 hebben we veel geïnvesteerd in de bewustwording van de noodzaak om het voortgezet en hoger onderwijs veel beter op elkaar aan te sluiten. Een deel van de scholen en opleidingen ziet dit inmiddels ook zo, maar het is nog lang niet genoeg. Nog steeds vallen te veel studenten uit of wisselen van studie. Die uitval is voor een groot deel te wijten aan verkeerde verwachtingen van studenten, aan niet passende studiekeuzes en passend welkom.
Gelukkig zien steeds meer scholen en opleidingen het belang van een goede aansluiting. Het gaat niet alleen om studiesucces op hun eigen school, maar ook om goede resultaten in de lange weg die daarna nog komt.”
Hoe is dat zichtbaar in de cijfers?
Carla: “Tachtig procent van de havo-scholieren kiest voor een hbo-opleiding in de eigen regio. Daarvan valt ongeveer een derde uit. De laatste jaren zien we wel wat verbetering, want nu zit dit cijfer onder de dertig procent.”
Ellis: “Ook het hoger onderwijs speelt een belangrijke rol om de uitval terug te dringen. Hun studenten komen niet blanco binnen, want ze hebben een voorgeschiedenis. Daarop moet je voortbouwen. Inmiddels weten heel veel opleidingen dat de eerste honderd dagen enorm belangrijk zijn voor studiesucces.”
Waar staan jullie nu?
Carla: “We hebben een professionele organisatie opgezet en enorm veel instrumenten ontwikkeld. Maar dit materiaal wordt in de praktijk nog te weinig gebruikt. Ook is er meer continuïteit en verduurzaming nodig. Het aansluitingsvraagstuk moet ook in de onderwijsvisie passen. We willen dat scholen en opleidingen de aansluiting borgen in hun visie, zodat deze in alle lagen een plek heeft. Dat is maatwerk.”
Waar gaan jullie naar toe?
Carla: “De komende twee jaar gaan we experimenten uitvoeren binnen de WERKplaats Aansluiting vo-ho. Er zijn voorgekookte experimenten voor PWS-doorlopende lijn (onderzoeks)vaardigheden en voorgekookte experimenten voor Ho-vaardigheden. Daarnaast zijn er vrije experimenten, waarvoor scholen en opleidingen zich kunnen inschrijven.
Ellis: “Als je echt iets groots wil doen moet je je voor langere tijd kunnen verbinden. De bestuurders hebben extra geld beschikbaar gesteld, zodat deelnemers hiervoor vrijgesteld kunnen worden. Onze werkgroepen hebben al veel materiaal ontwikkeld. Zij krijgen nu een adviserende rol om de experimenten zowel inhoudelijk als procesmatig te begeleiden.”
Aan wat voor soort vernieuwingen denken jullie?
Ellis: “In mijn ogen wordt havo te veel als vwo-light gezien. Bijna alle vaardigheden zijn op havo en vwo hetzelfde. Veel havisten worden heel erg gelukkig van toegepast werken. Ze willen voelen en erop uitgaan. Mijn droom is dat de bovenbouw van de havo meer op een hbo-achtige manier gaat werken. Met veel meer projecten en een andere invulling van de schoolexamens. Ik zie graag scholen die hiervoor hun vinger opsteken om dit samen te onderzoeken.”
Carla: “Dat maakt het onderwijs voor havisten veel aantrekkelijker, want zij zien school vaak als een moetje.”
Wat zien jullie graag gebeuren?
Ellis “We willen onze visie nog meer op alle lagen in de scholen en opleidingen krijgen. Daarom blijven we op een dominee-achtige manier onze boodschap herhalen, want misschien kan een school bij de zesde keer ineens een verbinding maken. Je begint met iets kleins, maar het levert wel allerlei belangrijke gesprekken op. Wat is het verschil tussen havo en vwo? Wat is de rol van de docent? Wat betekent het om in het voortgezet onderwijs op een ho-achtige manier te werken? Voor dit soort gesprekken is ruimte en tijd nodig. Ook zetten we in op goede voorbeelden. Gebeurt er iets moois op jouw school? Inspireer andere scholen er dan mee.”
Carla: “Onze website gaat daar een belangrijke rol in spelen. We willen overstappen naar een platform, waar je materialen en instrumenten veel makkelijker kunt terugvinden en waar je kennis kunt delen. Tot nu toe konden de aangesloten organisaties veel bij ons halen. In de toekomst willen we de verantwoordelijkheid spreiden: het wordt halen én brengen.”
Wat is er in 2025 merkbaar?
Ellis: “We willen dat scholen en opleidingen niet alleen echt werk maken van de aansluiting, maar dat leerlingen en studenten het ook merken. De overstap van voortgezet naar hoger onderwijs blijft een overgang, maar we willen die overstap wel zo soepel mogelijk maken. Het wordt alleen al makkelijker als docenten met dezelfde termen werken. We willen als samenwerkingsverband meer ontmoetingen faciliteren, want persoonlijke betrokkenheid is de kracht van dit samenwerkingsverband. Je kunt wel iets landelijks en anoniems opzetten voor betere aansluiting. Maar als het om jouw eigen leerlingen en studenten gaat, dan loop je harder. Na corona is het alleen maar noodzakelijker geworden om hier aandacht aan te besteden. Want door een verkeerde aansluiting gaat te veel talent verloren, waardoor het potentieel van jongeren niet volledig wordt benut. Studenten die het wel op onze opleidingen zouden redden maar toch uitvallen, dat is echt een verlies.”
Inspirerende voorbeelden:
Tip:
Kom experimenteren binnen die WERKplaats aansluiting vo-ho, zie: