Studenten die onvoorbereid naar de les komen: een situatie die iedere docent herkent. Toch lopen de oplossingen van docenten in de praktijk nogal uiteen, ontdekte Jill de Bruijn, docent bij de opleiding Bedrijfskunde van de Hogeschool Rotterdam. De ene docent reageert met een terechtwijzing, de ander hanteert de zachte hand.

Zelf richtte Jill zich in dit soort situaties op de mensen die zich wel voorbereid hadden. “Maar daarmee sluit je andere studenten uit”, realiseert ze zich nu. “Je kunt ook het gesprek openen om te onderzoeken wat er achter dat gedrag zit. Dat was voor mij een eyeopener.”

Belevingswereld
Dit inzicht kreeg ze bij gezamenlijke gesprekken met andere docenten van de opleiding, die onder meer gingen over hun aanpak en visie op het onderwijs. Het afgelopen jaar nam ze daarbij samen met collega’s de kwaliteit van de opleiding onder de loep. Hiermee willen ze de aansluiting met het voortgezet onderwijs verbeteren en de uitval van studenten terugdringen.

De kwaliteit verbeteren kan alleen maar door de docenten daar nauw bij te betrekken, zegt Edwin Moor, manager bij de opleiding bedrijfskunde. Onderlinge gesprekken over de uitvoering van het onderwijs zijn daarbij hard nodig. “Docenten hebben vaak een verschillende belevingswereld”, zegt hij. “Voor je het weet ga je ‘te hoog over’. Om te verbeteren is het daarom belangrijk dicht bij de belevingswereld van de docenten te blijven.”

Niveau van instromers
Bedrijfskunde heeft inmiddels een scherper profiel gekregen, waardoor de opleiding een realistischer beeld geeft aan nieuwe studenten. Ook ontwikkelde de opleiding een nieuwe visie op instroom, doorstroom en uitstroom en allerlei andere thema’s, zoals toetsing, onderzoek en internationalisering.

De focus ligt nu op de betere begeleiding van instromende studenten. “We geloven dat het in de eerste 100 dagen gebeurt”, zegt Edwin. “Als studenten op dat moment het gevoel hebben dat ze succesvol zijn en dat ze erbij horen, dan vallen er daarna nog maar weinig studenten uit.”

Extra ondersteuning
De vooropleiding blijkt eveneens van grote invloed op de studieresultaten. Daarom groeperen ze nu studenten die van het mbo komen of op de havo of vwo geen Bedrijfseconomie of Management & Organisatie gedaan hebben. Deze groep krijgt extra ondersteuning bij de studie om uitval terug te dringen. “Dat werkt”, zegt Jill.

Namens het team zorgt Jill dat het nieuwe profiel, de visie en de uitwerking daarvan vastgelegd worden. “We hebben het profiel en de visie getoetst aan onze beroepenveldcommissie, opleidingscommissie en alumni, dus alle belangrijke stakeholders. We vragen actief om feedback en verwerken de opmerkingen in de nieuwe stukken.”

Kleurrijk
Uiteindelijk gaat een betere aansluiting leiden tot minder uitval in het eerste jaar en een kwaliteitsverbetering over de hele linie, verwacht Edwin. Dat alles wordt zichtbaar in visitatierapporten, betere tentamenresultaten, feedback van stagebedrijven en succes op de arbeidsmarkt.

Hiermee krijgt de opleiding niet alleen een duidelijker profiel, maar wordt de opleiding ook kleurrijker. “Ons doel is dat de opleiding inclusiever wordt, met name voor mensen met een andere culturele achtergrond.”                                                                 

Tips voor het hoger onderwijs:

• Durf keuzes te maken bij de opleiding en daarmee de opleiding een scherper profiel te geven. De opleiding wordt daardoor herkenbaarder voor scholieren, waardoor ze beter weten wat ze kunnen verwachten. De opleiding bedrijfskunde koos voor de bijdrage aan de maatschappij (betekeniseconomie, circulaire economie) en voor studenten die bedrijven bij die transities kunnen begeleiden.
• Betrek de ervaringen van studenten bij de kwaliteitsverbetering van de aansluiting vo-ho, zoals bij evaluatiesessies.
• Verhelder met het docententeam wat de verschillende ideeën zijn achter de onderwijskundige concepten, zodat de docenten op dezelfde lijn komen te zitten.
• Neem de instroom en aansluiting op in de onderwijskundige plannen zodat instroom en aansluiting meegenomen worden in de kwaliteitscyclus. In ‘Aansluiting vo-ho opnemen in het opleidingsprofiel’ staan daarvoor vragen en tips beschreven. Deze vragen kunnen worden besproken op teamniveau, voordat het opleidingsprofiel wordt uitgewerkt.

Voorbeeld uit het onderwijskundig concept van de opleiding bedrijfskunde:
“Om onze studenten succesvol te kunnen laten studeren, houden we bij de opzet en uitvoering van het onderwijs rekening met de diversiteit in niveau, karakter en sociale achtergronden. Met name in het eerste semester zetten we sterk in op het binden van de studenten aan de opleiding en zich laten thuis voelen.

Door hen gedurende deze periode succeservaringen te laten beleven, stimuleren we dat zij de studie volhouden en afronden. Ook worden zij gefaciliteerd in het wegwerken van deficiënties en in de ontwikkeling van persoonlijke leervragen en -houding. In de coaching en begeleiding van de groepen zetten wij dus in op inclusiviteit en is er extra aandacht voor het ontdekken van en leren over de overeenkomsten tussen studenten met verschillende achtergronden.”

Tekst: Sigrid van Iersel